صفحه اصلی / آرشیو مطالب روزنامه کسب و کار

یادداشت - دکتر حمید زارع، عضو هیات علمی دانشگاه تهران

اهمیت عامل انسانی در عرصه کسب‌وکار (بخش اول)

انسان جانداری است که قادر به تفکر، قضاوت و تصمیم‌گیری است و می‌تواند عرصه مادی و معنوی زندگی خود را به اتکای این ویژگی تعالی ببخشد.

 در نگاه دینی از او به عنوان آفریده‌ای یاد شده که می‌تواند کاشف آفریدگاری باشد که در ذات خود همچون گنج پنهانی است. در حدیثی قدسی آمده است که حضرت داود علیه‌السلام فرمود: «یا رب لماذا خلقت الخلق؟ قال: کنت کنزا مخفیا فاحببت ان اعرف فخلقت الخلق لاعرف» یعنی: «پروردگارا، برای چه مخلوقات را آفریدی؟ خدای تعالی فرمود: گنجی پنهان بودم، دوست داشتم که شناخته شوم، پس خلق را آفریدم تا مرا بشناسند.» حتما در انسان ویژگی‌هایی وجود دارد که براساس این حدیث می‌تواند افشاکننده عظمت و بزرگی خالق طبیعت باشد. همچنین در بخشی از گفته‌ای که منسوب به پیامبر (ص) است، انسان به عنوان منبع و چشمه‌ای که می‌تواند جوشش داشته باشد، معرفی شده است. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «الناس معادن و...» یعنی: «مردم، همانند معدن‌ها مختلف‌اند و...» بنابراین انسان در بخش مادی زندگی می‌تواند منبع خلق ارزش و کسب مزیت رقابتی نسبت به دیگران باشد، با ارائه خدمات باکیفیت به مشتری، به رضایتمندی او بیفزاید و منبع تجدید حیات کسب‌وکار باشد. انسان از یک جایگاه ویژه در نهادهای بشری و سازمان‌ها و شرکت‌ها برخوردار است. روشن است که تفاوت ملت‌ها، سازمان‌ها و نهادها در ابزار و تجهیزات موجود در میان آنها نیست، بلکه در کیفیت  نیروهای انسانی آنهاست. نام دارندگان کسب‌وکارهای بزرگی در تاریخ ثبت شده است که با وجود داشتن برنامه و استراتژی‌های دقیق طراحی شده، شکست خورده‌اند چون به‌درستی به اهمیت منابع انسانی پی نبرده بودند. لامنتس (Laments) از کارآفرینان بزرگ می‌گوید: نخستین سال پس از سرمایه‌گذاری‌ام در کسب‌وکار کوچکی که شکست خورد، مبلغ اختصاص‌یافته به آن کار را سه برابر کردم، ولی سود کمی به بار آورد. در پرداخت به نیروی انسانی کم گذاشتم و به آنان انگیزه‌ای ندادم. این پرسنل من را ترک کردند و رقیب بزرگ‌تر، من را از آن بازار بیرون کرد. من الان اهمیت نقش نیروی انسانی را در کسب‌وکار می‌فهمم. آنان می‌توانند کسب‌وکار را موفق یا شکست‌خورده کنند. همانطور که توماس جی‌واتسون، موسس ‌ای‌.بی.ام گفته است: شما می‌توانید سرمایه‌ای به دست آورید و ساختمانی را بنا کنید، ولی برای ایجاد کسب‌وکار نیاز به افراد (نیروی انسانی) دارید. این یک واقعیت است که رقابت سازمان‌ها در نیروی انسانی آنهاست. بنابراین موفقیت آنها بستگی به توانایی آنها در مدیریت استعداد و سرمایه انسانی دارد؛ از اینرو نیروی انسانی یک پدیده بسیار مهم و اثرگذار در دنیای ماست که در نوشته‌های بعدی به اهمیت و کارکرد مدیریت این منابع پرداخته خواهد شد.