واحدهای اقتصادی کوچک و متوسط که در دنیا به SMEها معروف هستند، بخش مهمی از اقتصاد را شامل میشوند. صادرات در این بخش از اقتصاد همواره مسائل و چالشهایی را داشته است.
سپیده خانعلی
واحدهای اقتصادی کوچک و متوسط که در دنیا به SMEها معروف هستند، بخش مهمی از اقتصاد را شامل میشوند. صادرات در این بخش از اقتصاد همواره مسائل و چالشهایی را داشته است.
بانک توسعه صادرات برای صادرات محمولههای کوچک مقیاس، تسهیلات ارزی و ریالی، استفاده از خطوط اعتباری و همچنین خدمات مشاوره ارائه میدهد و وامهایی را نیز برای راهاندازی واحدهای تولیدی اختصاص داده است. با این وجود در بخش صادرات محمولههای کوچک مقیاس که معمولا مربوط به بنگاههای کوچک و متوسط است با چالشهایی روبهرو هستیم. در این راستا نظرات دو کارشناس مطلع را جویا شدیم که جزئیات آن به شرح زیر است.
مسعود دانشمند، دبیرکل خانه اقتصاد ایران:
هنوز از بازارهای جهانی فاصله زیادی داریم
SMEها در همه جای دنیا وجود دارند و سهم زیادی در اقتصاد دارند اما در ایران سازمانی برایشان وجود ندارد. مثلا در ژاپن بانک، بیمه و دانشگاه برای بنگاههای کوچک و متوسط وجود دارد و سیستمهای حمایتی بسیاری دارند. بانکی که مخصوص صادرات صنایع بزرگ است با بانکی که برای صادرات بنگاههای کوچک و متوسط است، متفاوت است چون بنگاههای کوچک و متوسط در مقایسه با بنگاهها و صنایع بزرگ ویژگیها و مسائل متفاوتی دارند. در سایر کشورها نهادهایی هستند که به بنگاههای کوچک و متوسط خدمات مالی و پشتیبانی ارائه میدهند. این بنگاهها در ایران برای صادرات با مشکلاتی مواجه هستند، مانند هزینه بازاریابی بالای جهانی، هزینه خدمات پس از فروش و غیره. اگر تولیدکننده خرد خودش بخواهد این هزینهها را متقبل شود به دلیل هزینههای بالا رقابتپذیری خود را از دست میدهد و از بازار حذف میشود. بانک توسعه صادرات در این راستا حرکتی را شروع کرده اما هنوز خیلی کار دارد. صادرکننده خرد باید به سیستم بانکی دنیا وصل باشد و بتواند السی بگیرد. دورافتادگی ما از اقتصاد جهانی به ضرر بنگاههای کوچک و متوسط است. صادرکننده خرد برای تهیه و تولید نیاز به وام و تسهیلات دارد و در واقع سرمایه برای قبل از صدور میخواهیم. از طرف دیگر با نظام بانکی دنیا مشکل داریم، بانکهای سایر کشورها نمیتوانند برای ما السی باز کنند.
رضا حمزهلو، رئیس کمیسیون نفت و گاز و انرژی خانه اقتصاد ایران:
«صادرات کوچک مقیاس» منحصر به مرزنشینان است
تولیدات خرد برای صادرات بهشدت دچار مشکل هستند، هم از نظر کیفیت محصولات و هم از نظر قدرت برنامهریزی صادراتی. تنها مرزنشینان با کشورهای همجوار مبادلاتی از این دست را دارند. پیشنهادی که میتواند به این قضیه سروسامان دهد، صادرات متمرکز است. سیستم متمرکز صادراتی که قوانین و حقوق بینالمللی و سیستم پولی و مالی بینالمللی داشته باشد که ما این سیستم را در کشور نداریم یا اگر داریم، ناقص است. باید حجم صادرات زیاد شود و نظارت بر صادرات شکل بگیرد چون با نخستین صادرات با حجم کم و کیفیت پایین دفعه بعدی وجود نخواهد داشت حتی اگر قیمت ما پایینتر از سایر جاها باشد. استمرار از اصول اولیه صادرات است. بانک توسعه صادرات همواره در این موضوع نقش داشته است اما شرایطی وجود دارد مبنی بر اینکه خریدار آن طرف معتبر است و تضامین لازم را دارد و همچنین صادرکننده نیز باید مورد تایید باشد و اعتبار داشته باشد. بانک توسعه صادرات در تامین مالی کوتاهمدت کمک میکند.