گاز محور توسعه اقتصاد ایران

به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از شانا, با نگاهی به وضع منطقه درمی‌یابیم که در میان کشورهای خاورمیانه، ایران تنها کشوری است که از مزیت نفت بهره و نعمت گاز بهره برده است. برای نمونه عربستان با تولید روزانه بیش از ١٠ میلیون بشکه نفت خام در جمع کشورهای اوپک به دلیل برخوردار نبودن از نعمت گاز، روزانه بیش از ٥٠٠ هزار بشکه نفت را در نیروگاه‌های خود می‌سوزاند که این موضوع سبب کاهش توان صادراتی نفت خام این کشور در بازارهای جهان شده است. از سوی دیگر، مصرف نفت خام و فرآورده‌های نفتی در مقایسه با گاز طبیعی، راندمان تولید را در نیروگاه‌های برق کمتر می‌کند. هر قدر تجارت نفت عربستان از نبود گاز ضربه می‌خورد، افزایش تولید گاز به عنوان برگ برنده در خدمت تجارت و صادرات نفت ایران درآمده است. از سوی دیگر، براساس آمارهای منابع معتبر جهان، ایران با روند برداشت کنونی تا بیش از یکصد سال دیگر منابع گاز طبیعی شناخته شده دارد و این موضوع، به نقش گاز به عنوان محور توسعه و موتور محرک اقتصاد ایران اشاره جدی دارد.
ظرفیت تولید ٨٣٠ میلیون مترمکعب گاز در کشور
ظرفیت کنونی تولید گاز غنی در کشور، روزانه حدود ٨٢٠ تا ٨٣٠ میلیون متر مکعب است که این مقدار گاز پس از پالایش و جداسازی میعانات، اتان و دیگر ترکیبات ارزشمند هیدروکربنی به رقمی حدود ٧٢٩ تا ٧٣٠ میلیون مترمکعب گاز شیرین و سبک تبدیل می‌شود. براساس پیش‌بینی‌ها ظرفیت تولید گاز تا سال ١٤٠٤ به روزانه یک میلیارد و ٢٠٠ میلیون مترمکعب می‎رسد.
٩٧ درصد از جمعیت شهری زیر پوشش گاز هستند
بیشتر کارشناسان انرژی و صاحبنظران اقتصاد بر این باورند که بهره‌گیری بیشتر و گسترده‌تر از گاز طبیعی، از ملزومات توسعه پایدار به شمار می‌آید و این حامل انرژی به عنوان سوخت برتر قرن بیست و یکم شناخته می‌شود. سهم گاز در سبد انرژی کشور هم اکنون به بیش از ٧٠ درصد رسیده و آمارها حاکی از آن است که ٢٣ میلیون مشترک (معادل ٧٨ میلیون نفر) در کشور از نعمت گاز بهره می‎‏برند که این رقم معادل ٩٧ درصد جمعیت شهری و ٦٧ درصد جمعیت روستایی، بیش از ٧٣ هزار واحد صنعتی بزرگ و کوچک، پتروشیمی و فولاد و ٢٢٠٠ سی ان جی را پوشش می‌دهد. در فصول گرم سال با توجه به نیاز نیروگاه‌ها برای تولید برق روزانه بیش از ٢٥٠ میلیون مترمکعب گاز به ٧٢ نیروگاه کشور تحویل می‌شود تا توربین‌ها را به حرکت درآورد، چرخ صنعت بچرخد و رفاه بخش زمستان و تابستان مردم میهن‌مان باشد. حمیدرضا عراقی، معاون وزیر نفت در امور گاز می‌گوید: تنها در سه سال دولت تدبیر و امید، گاز تحویلی به نیروگاه‌های کشور از ٣٦ میلیارد مترمکعب در سال ١٣٩٢ به ٥٠ میلیارد مترمکعب در سال ١٣٩٣، ٥٨ میلیارد مترمکعب در سال ١٣٩٤ رسیده است و  امسال به ٦٥ میلیارد مترمکعب خواهد رسید که افزایش رقم یاد شده، معادل حدود ٦٠ میلیارد لیتر سوخت مایع اعم از مازوت و گازوییل بوده که در این بازه زمانی صرفه‌جویی شده است. به گفته عراقی، ارسال این حجم گاز به نیرو گاه‌ها حدود ٩٠ درصد گاز مورد نیاز همه نیروگاه‌های گازی مولد برق در کشور بوده است.
گازرسانی به ١٢ هزار روستا و ١٤٥ شهر در دولت یازدهم
بررسی وضع جمعیت برخوردار از نعمت گاز در کشور نشان می‌دهد که از حدود یکهزار و ١٤٨ شهر کشور هم‌اکنون یک هزار و ٧٧ شهر از نعمت گاز برخوردار هستند، ضمن آن‌که بیش از ٢١ هزارو ٦٠٠ روستا نیز گازدار هستند. عملکرد دولت یازدهم در بخش گازرسانی روستایی و شهری حاکی از آن است که به ترتیب ١٢ هزار روستا و ١٤٥ شهر در این دولت از نعمت گاز برخوردار شده‌اند. نکته مهم در گازرسانی روستایی این است که در دولت یازدهم تقریبا حدود کل سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، گازرسانی روستایی صورت گرفته؛ به گونه‌ای که از روز نخست انقلاب تا پیش از دولت یازدهم، شاهد این هستیم که تنها به ١٤ هزار روستا گازرسانی شده است.
در این دولت همزمان با تکمیل فازهای ١٢، ١٥، ١٦، ١٧ و ١٩ پارس جنوبی و برای عدالت‌ محوری و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، گازرسانی به روستاها نیز با شتابی قابل توجه در حال انجام است. در حال حاضر برنامه گازرسانی به ٢٩ شهر کشور (عمدتا سخت‌گذر و کوهستانی)، در حال انجام است، ضمن آنکه گازرسانی به روستا‌های بالای ٢٠ خانوار در استان‌های کردستان، خراسان رضوی، قزوین، گلستان و برخی شهر‌های شمالی کشور و نیز بوشهر، ایلام، زنجان، کرمان، سیستان و بلوچستان و... در دست اقدام است. به گفته عراقی، معاون وزیر نفت در امور گاز، گازرسانی به ٥٠٠٠ روستا در حال اجراست و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال گازرسانی به ٢٨٠٠ روستای دیگر به بهره‌برداری برسد.
٣٦ هزار کیلومتر شریان حیاتی انتقال گاز کشور
٣٦ هزار کیلومتر خطوط لوله اصلی و ٣٠٠ هزار کیلومتر شبکه شهری و روستایی در سراسر کشور، شریان حیاتی گاز را به وسیله ٢٥٠ توربوکمپرسور به مبادی مصرف سراسر ایران زمین می‌رسانند. به گونه‌ای که شرکت ملی گاز ایران، توسعه و بهره‌برداری از یکی از گسترده‌ترین سیستم‌های پالایش و خطوط انتقال و شبکه توزیع در سطح منطقه و جهان را در اختیار دارد. به گفته عراقی، شرکت ملی گاز با ٤٤ شرکت پالایش، انتقال و توزیع و ذخیره‌سازی، ٧٢ نیروگاه برق و اکثر صنایع عظیم کشور را زیر پوشش گازرسانی قرار داده و عزم خود را جزم کرده تا ضمن تکمیل ماموریت‌های داخلی مدیریت تامین گاز با معیارهای امنیت عرضه، کسب رضایت مشتریان و تعهد به حفظ محیط زیست درباره حضور خود در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی به عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان برقراری تعامل سازنده سیاسی و اقتصادی با کشورهای جهان به ویژه همسایگان، رویکردی فعال داشته باشد.
بر اساس برنامه‌های تعریف شده تا پایان سال ٩٦، ظرفیت فرآورش، انتقال و توزیع گاز به سالانه ٣٣٠ میلیارد متر مکعب افزایش خواهد یافت که با تمهیدات انجام شده، گاز تحویلی از پارس جنوبی به نقاط مختلف کشور منتقل می‌شود.
احداث خط ششم و نهم سراسری، ایستگاه‌های خط هشتم نیز در برنامه شرکت ملی گاز ایران قرار دارد. از سوی دیگر، برای دستیابی به برنامه‌های تولید و فراورش سالانه ٣٣٠ میلیارد متر مکعب گاز باید زیرساخت‌های لازم فراهم شود؛ افزایش شرکت‌های پالایش گاز از ١٣ به ١٩ مورد، افزایش ایستگاه‌های تقویت فشار گاز از ٧١ به ٩٠ مورد و افزایش خطوط انتقال گاز از ٣٦ هزار کیلومتر به ٤٠ هزار کیلومتر، از ملزومات تحقق این برنامه است.
ضرورت بهینه مصرف کردن گاز
با توجه به مقدار مصرف گاز در کشور (بیش از ٧٠٠ میلیون مترمکعب ومعادل مصرف روزانه ٤ تا ٥ میلیون بشکه نفت خام)، باید یادآور شد که اگرچه گاز به عنوان عاملی برای امنیت پایدار لحاظ می‌شود، اما ضرورت توجه به بهینه مصرف کردن آن، موضوعی لازم و حیاتی است که همواره باید به آن توجه کرد.
مصرف بهینه سوخت به ویژه در نیروگاه‌ها و صنایع بزرگ و منازل مسکونی باید از اهداف اصلی دولت باشد، زیرا با ١٠ درصد صرفه‌جویی در مصرف می‌توان معادل چند فاز پارس جنوبی ظرفیت مصرف جدید ایجاد کرد و این موضوع با چهار عامل اصلی قیمت، قانون، فرهنگ و فناوری امکان‌پذیر است.
به گفته مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، با صرفه‌جویی و بهینه مصرف کردن انرژی و با بالا بردن راندمان نیروگاه‌ها و صنایع و وسایل گازسوز می‌توان به محیط زیست سالم‌تر، ارزآوری بیشتر و ایجاد کار و نوآوری و خلاقیت ناشی از ایجاد فناوری نو، دست یافت.