شهرزاد اسفرجانی، مدرس رشته طراحی بستهبندی و مشاور آموزشی انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، با اشاره به تهدیدهایی که کپیکردن بستهبندی محصولات برای حضور ایران در بازارهای جهانی ایجاد میکند، اظهار کرد: وقتی حقوق معنوی سازمانهای دیگر را زیرپا میگذاریم و بستهبندیهایشان را دقیقا و موبهمو کپی میکنیم، پا در راه خطرناکی گذاشتهایم. کس دیگری هم میتواند این کار را تا وقتی در جزیره تجارت ایران هستیم، بکند اما به محض اینکه بخواهیم از منظر پیوستن به قوانین کسبوکار بینالمللی به موضوع نگاه کنیم، این تقلیدها مانع بزرگی میشود و بالاخره در جایی مجبور به توقف میشویم.
او ادامه داد: وکلای ایرانی و خارجی در ماههای اخیر فعالانه در حال متوقف کردن صادرات کالاهایی هستند که بستهبندی کپیشده از یک برند ثبتشده دارند. بهتر است خودمان این عادت ناپسند را متوقف کنیم تا اینکه دیگران به ما بگویند.
این مدرس دانشگاه درباره نقش یک طراح بستهبندی در موفقیت چرخه تولید و فروش کالا، گفت: طراح، نقش مرکزی را در تولید یک بستهبندی ایفا میکند. همچنان افراد کمی هستند که به اهمیت این نقش پی بردهاند. طراح باید بستهای را بیافریند که منحصربهفرد و زیبا باشد، به فروش محصول کمک کند و قابل تولید بهوسیله ماشینآلات بستهبندی باشد و خواستههای مصرفکننده را برآورده کند. فقط طراحی با پشتوانه و دانش فنی قوی میتواند به تمام این نیازها پاسخ دهد. امروزه طراح بهعنوان یک بازاریاب حرفهای مطرح میشود که فقط یک طرح مجرد را ارائه نمیکند، بلکه همراه آن ، راهحلهایی را برای حل مشکلات بازاریابی مطرح میکند.
او ادامه داد: نسل جوان طراحان که به این حوزه علاقهمند هستند، باید افکار و باورهای کلیشهای را کنار بگذارند و با تمام قوا و توان در یادگیری مفاهیم تخصصی طراحی بستهبندی بکوشند. با قاطعیت میگویم که طراحان امروز بهسختی میتوانند همپای طراحان کشورهای دیگر وارد این عرصه شوند و خوش بدرخشند؛ چگونه میتوان از کسی که در جادههای کشور خودش رانندگی نکرده است و فوتوفن را نمیداند، انتظار داشته باشیم که با ماشین سنگین در جادههای بینالمللی براند؟
این مدرس دانشگاه همچنین گفت: کسی که فوتوفن را در همین جا تمرین کرده باشد و مهارت خود را در ارائه کالاها تقویت کند، در هر سازمانی و هر کشوری میتواند کار موفق انجام دهد. الان خدمات طراحی را در وبسایتها میبینیم؛ جوانی از یک کشور آسیایی، کارهای بستهبندیاش را برای بازار اروپا به نمایش میگذارد و
سفارش میپذیرد.
او به راهکارهایی برای تربیت نسل آینده طراحان ایرانی و حضور قدرتمند در دنیای صنعت و تجارت نیز اشاره و اظهار کرد: به آنها پیشنهاد میکنم تفکر و تحلیل را بیاموزند. همچنین مهارتهای دیگری را بهجز طراحی باید بالا ببرند، رفتارهای مربوط به خرید و مصرف را بیشتر نگاه کنند، با فرآیند تولید آشنا شوند و قبل از هر طراحی به بازار بروند.
بستهبندی، روند تولید محصول را متحول میکند
این مدرس دانشگاه به مهمترین معضلاتی که گریبانگیر طراحی بستهبندی در کشور است، اشاره کرد: طراحی بستهبندی در سایه نکاتی که به آن اشاره شد، اهمیت جدیدی دارد. طراح گرافیک که همیشه با مسائل طرح روبهرو بوده، بهتدریج به این سمت هدایت شد که طرحهای پیشنهادیاش برای هیچ موضوعی به اندازه طراحی بستهبندی حساس و مهم نیست. علاوه بر این، طراح نسبت به سرمایهگذاری تولید نیز مسئول و متعهد است. طرح یک بستهبندی حتی قادر است روند تولید یک محصول را متحول کند. در بررسی عرصههای مختلف طراحی گرافیک به این نتیجه میرسیم که طراحی غیراصولی یک بستهبندی در قیاس با طراحی نامناسب یک پوستر با یک آرم میتواند به لطمات بهمراتب شدیدتری منجر شود. اسفرجانی ادامه داد: برای مثال یک پوستر نامناسب چندان باعث زیان اقتصادی تولیدکنندگان یک فیلم نخواهد شد، اما یک بستهبندی نامطلوب بهطور قطع از راهیابی آن کالا به بازار و کسب سهم فروش آن در بازار جلوگیری خواهد کرد. در طراحی بستهبندی مسائل گستردهتری باید درنظر گرفته شود تا طرح به نتیجه صحیح و موثر خود برسد. از جمله این مسائل میتوان به روانشناسی اجتماعی بازار مصرف کالا، سهولت مصرف و ارگونومی اشاره کرد. یکی از مهمترین تفاوتهای طراحی بستهبندی با دیگر شاخههای طراحی گرافیک در عرصه سهبعدی آن است. در بیشتر شاخههای طراحی گرافیک، طراحی در سطح یا در دو بعد صورت میگیرد، اما طراحی بستهبندی باید هر دو عرصه دو بعدی و سه بعدی طراحی را بهخوبی پوشش دهد.
او همچنین اظهار کرد: امروزه طراحی بستهبندی و بازاریابی تولید به علوم پیشرفته و دقیقی بدل شدهاند. طراح نهتنها باید به عادات خرید مصرفکنندگان آشنا باشد، بلکه باید تمایلات آینده بازار را نیز درنظر بگیرد. آگاه بودن به این مسائل کمک بزرگی به برنامهریزی طرح و ساختار بستهبندی در محل فروش میکند.
این مدرس دانشگاه در پایان به تاثیر برگزاری نمایشگاه طراحی بستهبندی در بهتر شدن این روند اشاره و اضافه کرد: از آنجا که بیشتر طراحانی که در این حوزه کار میکنند، در انجمن طراحان نیستند و بسیاری از آنها در استخدام صنعت بستهبندی یا سازمانها هستند، هیچ منبعی برای شناخت و یافتن آنها نبوده و نیست. این تلاش کمک میکند تا دو گروهی که به هم نیاز دارند، یکدیگر را بدون واسطههای ناکارآمد بیابند و با کار تیمی، نتایج بهتری بگیرند. به گزارش ایسنا، نخستین نمایشگاه دوسالانه طراحی بستهبندی، با نمایش و معرفی آثار برگزیده طراحان بستهبندی کشور 17 مهرماه 94 گشایش مییابد.
مدرس رشته طراحی: کپیبرداری ،کالای ایرانی را تهدید میکند
جای خالی طراحیهای بکر
پس از برداشته شدن تحریمها، ایران فعالیتهای گسترده خود را در بازارهای جهانی آغاز میکند. در این شرایط، برخی کارشناسان معتقدند یکی از مواردی که موفقیت صادرات کالاهای ایرانی را تهدید میکند، بستهبندیهای کپیبرداریشده از برندهای مطرح دنیاست و بهنظر میرسد، باید هرچه سریعتر صاحبان صنایع و طراحان بستهبندی، در روشهای خود بازنگری کنند.