سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
بازار آزاد ارز که طی هفته های گذشته روزهای پرنوسانی را پشت‌سر نهاده بود و حتی گاهی از رقم 4150 تومان به ازای هر دلار آمریکا نیز عبور کرد، درنهایت به افول قیمت‌ها رضایت داد به‌گونه‌ای که ظرف چند روز گذشته 130 تومان کاهش قیمت را تجربه کرد.
گروه بانک،بورس و بیمه
بازار ارز یکی دو هفته‌ایست که با تلاطم مواجه شده و اگرچه مقامات ارشد دولتی، نرخ‌های در آن را غیرواقعی می‌دانند اما هنوز بازار متلاطم است. این در شرایطی است که بانک مرکزی اقداماتی را آغاز کرده که بتواند با متخلفان و سوداگران در بازار ارز برخورد کند. طی روزهای گذشته بانک مرکزی با صدور اطلاعیه‌ای از فعالان اقتصادی درخواست کرد تا برای خریدوفروش ارز به بانک‌ها مراجعه کنند و البته قول داد که ارز مورد نیاز آنها در بانک‌ها، به میزان کافی تامین شود. به همین دلیل با هدف برخورد با فعالیت‌های سوداگرانه در بازار ارز، فهرست صرافی‌های متخلف توسط بانک مرکزی به نیروی انتظامی اعلام و نام خریداران و فروشندگان عمده ارز نیز برای بررسی به سازمان امور مالیاتی فرستاده شد.
به گفته فرشاد حیدری، معاون نظارتی بانک مرکزی مولفه‌های اقتصاد کلان کشور در سال جاری مثبت ارزیابی می‌شود و براساس شاخص‌های اقتصاد کلان کشور، قیمت برابری ریال برابر سایر ارزها نباید از نوسان‌های شدید چند روز گذشته برخوردار باشد. بنابراین نوسان‌های هفته‌های گذشته بیشتر با مقاصد سوداگرانه رخ داده است. به گفته وی، در حال حاضر منابع ارزی کشور از کفایت لازم برای تامین ارز واردکنندگان کالا و تامین خدمات برخوردار است و امکان تامین ارز از طریق مجاری قانونی فراهم است.
با توجه به اهمیت بازار ارز و نرخ آن برای فعالان اقتصادی جا دارد در یک تحلیل به بررسی چرایی نوسانات نرخ ارز و تاثیر اقدامات پلیسی و نظامی برای کنترل فعالیت‌های غیرمجاز در بازار ارز بپردازیم. سوال اساسی این است که چگونه می‌توان از نوسانات نرخ ارز جلوگیری کرد؟ عملکرد بانک مرکزی در قبال موضوع ارز در این روزها چگونه بوده است و چطور باید آن را ارزیابی کرد؟
آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه:
افزایش نرخ ارز ناشی از فعالیت‌های سوداگری بود نه کمبود ارز
عمده دارنده ارز دولت است. به همین دلیل مهم‌ترین کسی که می‌تواند در کنترل نوسانات ارزی نقش داشته باشد، خود دولت است. از آنجایی که نرخ ارز در روزهای گذشته بالا رفت، طبیعی بود که دولت وارد شود و به مقابله با کسانی بپردازد که به‌دنبال این موضوع به سودجویی می‌پرداختند. افزایش قیمت ارز نه به‌دلیل کمبود ارز بلکه به‌دلیل یکسری جابه‌جایی‌ها در دارایی مردم بود که در این میان فرصت را برای صرافان و دلالان ارز مستعد کرد. به‌دنبال این موضوع واکنش دولت برای جلوگیری از این فعالیت‌ها شکل گرفت که البته منطقی بود چراکه قبل از اینکه این موضوع به آستانه صبر مردم برسد، باید کنترل می‌شد. دلیل عمده دیگر این نوسانات اتفاقات فصلی و افزایش مسافرت‌های مردم بود. به‌نظر می‌رسد دولت تاکنون اقدام لازم برای کنترل نرخ ارز را انجام داده و نوسانات کنترل شده و پیش‌بینی می‌شود از آنجایی که دولت منابع کافی و مورد نیاز بازار برای ارز را دارد، چنین نوساناتی دیگر ادامه پیدا نکند.
محمدقلی یوسفی، استاد دانشگاه:
بازدهی دلالی ارز بالاست
تاکنون هیچ‌گونه اقدامی از سوی دولت که روی نوسانات ارزی تاثیر مثبتی گذاشته شده باشد، انجام نشده است. اندک ثبات نرخ ارز نیز حاصل مذاکرات برجام و انتظاری بوده که مردم از برجام داشته‌اند نه یک اقدام اساسی. به همین دلیل افزایش نرخ ارز در یک دوره‌ای مثل هفته گذشته امری طبیعی و قابل پیش‌بینی بود. نقدینگی خیلی وقت است که سرگردان است و از آنجایی که بازدهی فعالیت‌های غیرتولیدی مثل بازار پول و ارز بالاست و از طرفی کشور ما به سمت واردات حرکت کرده و بیشتر روی فعالیت‌های بازرگانی و خدماتی تمرکز دارد، نه تولیدی، طبیعی است که تحت تاثیر تحولات و اتفاقات برون‌مرزی باشد به همین دلیل نرخ ارز نیز با جایگزینی دولت تازه آمریکا به‌جای اوباما بالا می‌رود. سیاست‌های آمریکا ایجاب می‌کند به‌دلیل منافع اقتصادی نرخ دلار را بالا ببرد. این ماییم که نباید وابسته به دلار باشیم درحالی که متغیرهای اقتصادی ما ناخودآگاه این وابستگی را دارند. اینکه بانک مرکزی یا نهادهای ناظر بخواهند با اعمال برخوردهای شدید قانونی یا با گرفتن مالیات صرافان و دلالان آنها را تحت فشار قرار بدهند، کار درستی نیست درواقع مقابله با معلول به‌جای برخورد با علت است. این اقتصاد و سیاست‌های اقتصادی هستند که جامعه را به سمت دلالی برده و فعالیت‌های صراف‌گونه و دلال‌محور را گسترش داده نه شخص خاصی به نام صراف یا دلال. اگر قصد واقعی دولت ثبات نرخ ارز است، باید با این سیاست‌های دلال‌گونه مقابله کند وگرنه هر جا بازدهی نرخ دلار بالا باشد، نوسانات ارزی پیش خواهد آمد.
حمیدرضا صالحی، دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران:
کنترل نوسانات ارزی با وابستگی به درآمدهای نفتی دشوار است
مادامی که نرخ ارز وابسته به درآمدهای نفتی است و نه رشد تولید ناخالص داخلی، کنترل نوسانات ارزی دشوار است. نوسانات نرخ ارز ناشی از تورمی بوده که سال‌به‌سال اضافه شده و دولت به آن توجه نکرده است اگر میزان نرخ تورم را در نرخ ارز اضافه کنیم، چنین مشکلاتی پیش نخواهد آمد وگرنه در غیر این صورت فنر فشرده ارز خواهد پرید. گرچه یکسری هیجانات فصلی که به‌دلیل افزایش مسافرت‌هاست، روی ارز اثر می‌گذارد اما دلیل اصلی نوسانات نرخ ارز همان است که گفتیم. نرخ ارز به‌صورت عملی وارد نرخ تورم نشده برای مثال همگام با رشد قیمت‌ها و کالا نرخ ارز بالا نرفته است همین موضوع باعث افزایش واردات کالا شده درحالی که لازم است برای کنترل واردات نرخ ارز را بالا برد. اقتصاد ما یک اقتصاد نفتی است؛ اگر می‌خواهیم نرخ ارز به‌صورت واقعی بالا برود، باید تولید ناخالص داخلی رشد کند و بالا برود درحالی که در کشور ما شیوه کنترل نرخ ارز به‌گونه‌ایست که کنترل نوسانات ارزی را دشوار می‌کند.
