صفحه اصلی / آرشیو مطالب روزنامه کسب و کار

علی رحمانی، نخستین مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران

بالا بودن نرخ اوراق بدهی دولت آسیب جدی به اقتصاد می زند

در لایحه بودجه سال 96 دولت بخشی از تامین مالی خود را از طریق انتشار اوراق بدهی در نظر گرفته است. دولت های قبل به خودشان سختی نمی دادند و برای جبران بدهی های خود از بانک مرکزی استقراض می کردند که این مساله باعث ایجاد تورم و آسیب زدن به اقتصاد می شد.
سپیده خانعلی
به گزارش کسب و کار نیوز، در لایحه بودجه سال 96 دولت بخشی از تامین مالی خود را از طریق انتشار اوراق بدهی در نظر گرفته است. دولت های قبل به خودشان سختی نمی دادند و برای جبران بدهی های خود از بانک مرکزی استقراض می کردند که این مساله باعث ایجاد تورم و آسیب زدن به اقتصاد می شد. دولت یازدهم برخلاف دولت های پیشیبن  قصد دارد حجم زیادی از درآمدهای پیش بینی شده در بودجه 96 را از طریق اوراق مشارکت تامین کند. این تصمیم پیامدهای مثبت و منفی را بر اقتصاد دارد که در این باره علی رحمانی، نخستین مدیر عامل شرکت بورس و اوراق بهادار به کسب و کار گفت:"انتشار اسناد خزانه دولتی و اوراق مشارکت یک روش سالم تامین مالی دولت است در مقابل استقراض از بانک مرکزی. دولت های قبلی از بانک مرکزی استقراض می کردند و این در واقع بهای سنگینی را در قالب تورم به مردم تحمیل کرده است. بنابراین این روش تامین مالی، روش سالمی است. به نرخ سود و کشش بازار سرمایه هم باید توجه شود. با این وضعیت سود بدهی دولت در کمتر از چهار سال، دو برابر می شود. این مساله مشکل آفرین است و باید اصلاحاتی در تامین مالی دولت انجام شود."
وی در ادامه افزود:"البته دولت با نرخ اوراق منتشره اش اخلالی را در بازار پول ایجاد کرده است. درحالیکه بانک مرکزی با بانک ها گفته که سود 15 درصد بگیرند ولی خود دولت اوراق 21 یا 22 درصد منتشر می کند. سازوکار انتشار این اوراق مهم است که به چه شکل باشد."
در خصوص تصدی گری انتشار این اوراق رحمانی اضافه کرد:"اگر در بورس و فرابورس باشد خیلی خوب است و به کشف قیمت و شفافیت معاملات کمک می کند ولی اگر دولت خارج از بورس این کار را انجام دهد، فسادهایی ایجاد می شود فقدان شفافیت معاملات و قیمت و مشکلاتی به لحاظ نقدشوندگی ایجاد می کند دولت اوراق را به پیمان کار می دهد و پیمانکار تخصص ندارد. دولت باید راسا اوراق را منتشر کند و به پیمانکار بدهد. الان اوراقی را که دولت با نرخ 16 درصد منتشر کرده به دلیل اینکه در بورس یا فرابورس معامله نمی شوند در خارج از بورس با نرخ موثر 30 درصد معامله می شوند. این یک تامین مالی سنگین است که هزینه اش ظاهرا از جیب پیمانکار میرود ولی در کل این نکته منفی است و نباید از آن غافل شد."
وی در رابطه با تاثیر انتشار اوراق بدهی بر بازار سرمایه گفت:" در همه جای دنیا حجم انتشار و معاملات اوراق بدهی بیش از سهام است و تامین مالی از طریق سهام یک روش گران قیمت است. وقتی که نرخ اوراق دولتی بالاتر از سود بانکی باشد افراد سپرده بانکی 15 درصدی خود را باطل می کنند و از اوراق دولتی 21 درصدی می خرد. دولت در وضعیت خوبی است که بخشی از اوراق را به صورت اوراق قرضه منتشر کند اگر اوراق عرضه منتشر کند این امکان وجود دارد که بتواند این اوراق را در بازارهای بین المللی بفروشد این باعث می شود که دولت بتواند که با نرخ کمتری تامین مالی کند و فشار کمتری به داخل بیاید و بتواند نیازهای ارزی خود را پاسخ بگوید و با سایر کشورها تعامل کند و در بازار بین المللی جایگاهی پیدا کند. 
رحمانی ادامه داد:"مساله مهمتر بحث مدیریت بدهی ها است. متاسفانه دولت یک سیستم حسابداری قابل در سطح استاندارهای بین المللی را ندارد در مورد بدهی های دولت، آمار و ارقام متناقضی می شنویم به این دلیل که اینها ثبت و ضبط نشده است. اگرچه در دو سه سال اخیر دفتر مدیریت بدهی های عمومی در وزارت اقتصاد تشکیل شده و تلاش می کند که در این زمینه ساماندهی انجام دهد ولی این موضوع باید مور توجه قرار گیرد. دولت عدد و رقم و حساب مستقلی ندارد که بتواند صورت مالی منتشر کند و مشخص کند که دارایی ها و بدهی هایش چه قدر است. گام هایی در حسابداری برداشته شده ولی فاصله ما با دنیا بسیار زیاد است."
در ادامه وی افزود:"در زمانی که فرابورس را تاسیس کردیم هدف گذاری این بود که فرابورس تبدیل به بازار بدهی ایران شود. در آن زمان مهمترین بازار بدهی آسیا بازار کره جنوبی بود و ما مذاکرای با آنها داشتیم تا بتوانیم بازار بدهی در ایران را گسترش دهیم اگر بخواهیم تامین مالی درست از طریق بازار سرمایه انجام شود نیاز داریم که یک بازار بدهی قوی داشته باشیم و فقط نباید به سهام اکتفا شود. اگر اوراق منتشر شود با نرخ سود بالا، این مساله به بازار سرمایه آسیب می زند. دولت باید انتشار اوراق را به یک سازمان حرفه ای بسپارد که به این حوزه آشناست، دولت خودش باید وارد میدان شود و ساختارهای درست را تشکیل دهد." 
در خصوص نرخ های بالای سود اوراق بدهی رحمانی به کسب و کار گفت:"تردید نکنید که انتشار اوراق بهتر از استقراض از بانک مرکزی است ولی باید به پرداخت سود اوراق فکر بشود. مدل ها بایستی اصلاح شود. به نظر من نرخ های سود فعلی مهم ترین آسیب برای اقتصاد و آینده مملکت است. همانطور که بسیاری از صنایع تا به حال زمین گیر شده اند در آینده هم دولت با این نرخ های سود دچار مشکل بازپرداخت خواهد شد و باید به روزی که بحران بدهی های دولتی پیش می آید فکر کنیم چیزی که در دهه 70 در آمریکای لاتین اتفاق افتاد و اخیرا در یونان اتفاق افتاد. انتشار اوراق ابزار خوبی است اما ما در زمینه مالیه دولت یا public finance با دنیا فاصله داریم باید در این حوزه ها کار شود."
و در پایان نخستین مدیرعامل شرکت بورس این نکته را گوشزد کرد که:"نگرانی نباید در بازار سرمایه وجود داشته باشد چون کسی که اوراق بدهی می خرد ریسک پذیری متفاوتی دارد با کسی که سهام می خرد. اینطور نیست که اگر اوراق نباشد فرد حتما سهم بخرد. فردی که ریسک پذیر نیست در بانک سپرده گذاری می کند."