شایلی قرائی
یکی از فاکتورهای اثرگذار بر عادت به مطالعه و حوزه فرهنگ کتابخوانی، امکانات و فرصتهایی است که در این راستا در یک جامعه ایجاد شده یا رشد داده میشود.
براساس تحقیقات به عمل آمده، کشورهای جهان سوم کمترین سرانه مطالعه را به خود اختصاص میدهند. در این کشورها بیشتر افراد مطالعه نمیکنند و استفاده و ترویج محصولات فرهنگی نهادینه نشده است. نبود کتابخانه در تمامی مناطق شهری، محلی و البته روستاها، نبود کتاب مناسب، افزایش قیمت سرانه کتاب و استفاده نکردن از زمان و اوقات فراغت از جمله عوامل پایین بودن سرانه مطالعه در کشور ماست.
قیمت تمام شده کتاب بیشتر از کشش بازار است
علیاکبر کریمی، نماینده مجلس
صنعت نشر در حال حاضر با مشکلات بسیار جدی دست و پنجه نرم میکند و به واسطه بالا بودن هزینههای نشر و چاپ و هزینههایی که در حوزه تالیف و انتشار کتاب وجود دارد، تناسبی بین قیمت کتاب و قدرت خرید مردم وجود ندارد. در حال حاضر قیمت تمام شده کتاب بیشتر از آن قیمتی است که بازار کشش دارد و قطعا نیاز است دولت در خصوص صنعت نشر یک رویکرد حمایتی داشته باشد و به کتابها یارانه تعلق گیرد. این انتظار از دولت میرود که در خصوص انتشاراتیهایی که در استانها فعالیت میکنند و بالطبع از نظر توان و رونق کار نسبت به انتشاراتیهای فعال در سطح ملی که از ظرفیت و توان کمتری برخوردارند و باید تقویت شوند و به حیات فرهنگی و اقتصادی خود ادامه دهند، رویکردهای حمایتی داشته باشد. بخش فرهنگ در مقایسه با بخشهای اقتصادی و اجتماعی مظلوم است و نه تنها کمترین بودجه در سطح ملی به این بخش اختصاص پیدا میکند، بلکه از سوی دیگر مورد غفلت مسئولان قرار میگیرد، در صورتی که بخش فرهنگ یک بخش زیربنایی و هویتساز برای مردم است. به ویژه در خرده فرهنگها و فرهنگهای استانی و منطقهای این الزام وجود دارد که این حمایت تشدید و تقویت شود تا فرهنگهای محلی و منطقهای رو به اضمحلال و نابودی نروند. از سوی دیگر، در بسیاری از کشورها، گویشها و زبانهای محلی به سرعت در حال نابودی هستند و این رسالت بر عهده همه ما به ویژه متولیان و مسئولان اجرایی حوزه فرهنگ است تا به منظور جلوگیری از این روند تلاش کنند و ما هم در مجلس به عنوان نماینده مجلس این آمادگی را داریم که در این زمینه تلاش کنیم. بنابراین باید گفت که در حوزه چاپ و نشر و تولید آثار فاخر مبتنی بر فرهنگ محلی استان ضعف وجود دارد و باید این حوزه را تقویت کنیم.
آمار مطالعه را بر سر هم نکوبیم
لیلا منجی، کتابدار
در شهر، کشور و قارهای و حتی در مقایسه شخصی با شخصی دیگر، سرانه مطالعه تفاوت دارد. در هر کشوری یا هر منطقهای هر فرد با قوانین خودش و طبق عادات خودش هر جور که بخواهد، مطالعه میکند. این خوب است که بتوانیم مشوقهایی را برای افراد ایجاد کنیم تا سرانه مطالعه و انگیزه افراد برای مطالعه بیشتر شود اما آنچه درست نیست آن است که آمار مردم کشوری را بر سر مردم کشور دیگری بکوبند و دیگران را به خاطر آن تحقیر کنند. اگر میخواهیم کشوری آگاه و باانگیزه و با سرانه مطالعه بالا داشته باشیم، باید بتوانیم مردم را با روشهای مطالعاتی و چگونگی کتابخوانی در جامعه آشنا و کتابهای مناسب هر گروه را معرفی کنیم. در کشور ما محدود بودن کتابخانههای محلی و کامل نبودن موضوعات کتابهای مراکز تحصیلی و همچنین گران بودن کتاب از دلایل نبود گرایش به مطالعه است. همچنین باید به این موضوع اشاره کرد که آمارهای تعداد کتابخانههای عمومی در کشور نشاندهنده وضعیت نامناسب این بخش از فرهنگ کشور است. کتابخانههای عمومی ایران با کمبود کتاب جدید روبهرو هستند و از اینرو انگیزه برای مردم جهت عضویت در این کتابخانهها و مراجعه به آنها هم بسیار کاهش داشته است. برای اینکه انگیزه و رغبت برای مردم و به خصوص جوانان برای کتابخوانی و خروج از این وضعیت دردناک ایجاد کنیم، لازم است که استفادهکنندگان از کتابخانههای عمومی تقریبا 20 برابر شوند و تعداد کتابخانهها و امکاناتشان نیز به همان نسبت افزایش یابد. با وضعیت امروز و با توجه به تجربه سالهای اخیر، دست یافتن به چنین هدفی اگر غیرممکن نباشد، به یک معجزه نیاز دارد.
سید مجید حسینی، مدیر موسسه نشر
در تهران تعداد کتابفروشیهای خوب ما به عدد 50 هم نمیرسد اما تعداد لوازم آرایشی فروشیهایمان براساس آمارهای رسمی 8900 باب مغازه است. آیا ما تولید این محصول را تقویت کرده ایم؟ عرضهاش را چطور؟ به صورت رسمی ترویجش میکنیم؟ پاسخ منفی است. پس چه چیزی وجود دارد؟ تقاضا. شما گردش مالی کتاب در کشور را که در یک سال حساب کنید، رقمی معادل 800 میلیارد تومان میشود اما تنها یک برند لوازم آرایشی ضدآفتاب در تهران گردش مالی 100 میلیاردی دارد. یعنی یک هشتم کل فروش کتاب. مساله ما تقاضاست. تمام کارهای دیگر اعم از ایجاد نمایشگاه یا زدن فروشگاه یا تولید کتاب اگر منجر به ایجاد تقاضا نشود، ما هیچ نتیجهای نخواهیم گرفت.
گزارش «کسبوکار» از وضعیت دردناک کتابخوانی در کشور
قیمت کتاب با قدرت خرید مردم تناسب ندارد
عادت به مطالعه در بین افراد جامعه یکی از معیارهای توسعه فرهنگی است.