ثریا حکیمی
بعضی از مشکلات بالا بودن هزینههای تولید مربوط به مشکلات درونی تولیدکنندگان مثل مدیریت است و بعضی از دلایل مربوط به مشکلات خارجی مثل مالیات، نرخ ارز، بوروکراسی اداری و ... است. مهدی معصومی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در این زمینه می گوید باوجود تلاشهای دولت برای حل چالشهای اقتصادی و تولید، همچنان تولیدکنندگان با شرایط سختی دستوپنجه نرم میکنند و هر روز شرایط تولید در کشور سختتر میشود و واحدهای بیشتری تعطیل میشوند.
او با بیان اینکه باوجود رکود، واحدهای تولیدی باید جوابگوی هزینههای بیمه، مالیات و ... هم باشند، یکی از بزرگترین مشکلات پیشروی واحدهای تولیدی را نبود نقدینگی و بالا بودن قیمت پول در کشور دانست. او معتقد است واحدهای تولیدی برای گذران روزمره خود و سرمایهگذاریها دچار مشکلات شدید هستند از سوی دیگر در بازار داخلی هم بهدلیل دادن پروانههای بسیار زیاد و بیش از حد ظرفیت رقابت عملا غیرممکن و قیمتها در بازار شکسته شده است.
معصومی همچنین با اشاره به اینکه واحدهای تولیدی درحال حاضر نقدینگی و مشتری ندارند، گفت: آنچه شاهد هستیم، این است که مجموعا تولید به سمت بدتر شدن درحال حرکت است و افراد بهجای سرمایهگذاری در تولید به فکر سرمایهگذاری در بانکها و سپردهگذاریها هستند.
کارشناسان نیز معتقدند تا وقتی تولید رونق نگیرد، حتی با توجه به کاهش سود بانکی، مردم سرمایههای خود را به سمت بازار سرمایه و تولید هدایت نخواهند کرد لذا هرچه زودتر باید فکری بهحال کاهش هزینههای تولید در کشور کرد تا تولید داخل رقابتپذیر شود و درنهایت رونق بگیرد.
1) هزینههای تولید
هزینههای تولید را میتوان به سه دسته هزینههای ثابت، متغیر و نیمه متغیر تقسیم کرد.
2) هزینههای ثابت
هزینههای ثابت هزینههایی هستند که با تغییر حجم تولید تا سطح مشخصی از تولید تغییر نخواهند کرد. هزینههای ثابت دارای مشخصاتی هستند:
اول آنکه این هزینهها در سطوح مختلف تولید در کل ثابت هستند، دوم آنکه سهم هزینه ثابت یک واحد کالا با افزایش تعداد تولید کالا کاهش مییابد و برعکس ، سوم آنکه کنترل وقوع این هزینهها از طریق مدیران اجرایی صورت میپذیرد. نمونه بارز و مشخص این هزینهها شامل حقوق مدیران تولید، استهلاک ساختمان و ماشینآلات، بیمه ساختمان و ماشینآلات، اجاره محل کارخانه و سایر موارد مشابه است.
3) هزینههای متغیر
هزینههای متغیر هزینههایی هستند که کل مبلغ آنها با تغییر در سطح تولید و میزان تولید تغییر میکند. یعنی با افزایش مقدار تولید و حجم تولید این هزینهها در کل افزایش مییابند و با کاهش در میزان تولید این هزینهها در کل کاهش خواهند یافت. نمونه مشخص این هزینهها مواد و دستمزد مستقیم هستند. هزینههای متغیر نیز ویژگی و مشخصهای دارند: اول آنکه این هزینهها در کل در ارتباط مستقیم با تولید هستند یعنی با افزایش تولید افزایش و با کاهش تولید درکل کاهش مییابند. دوم آنکه هزینه متغیر یک واحد کالا ثابت است حتی اگر تعداد تولید نیز کاهش یا افزایش پیدا کند، سوم آنکه به شکل ساده و آسان قابل تخصیص به دایره تولیدی هستند.
4) هزینههای نیمهمتغیر
برخی از هزینهها از دو قسمت متغیر و ثابت تشکیل شدهاند؛ این هزینهها به شکلی هستند که تا حد مشخصی از تولید با افزایش یا کاهش تولید بخش ثابت آنها تغییر نمیکند و این در صورتی است که بیش از حد مشخص تولید با تغییر در حجم تولید این هزینهها افزایش یا کاهش خواهند یافت. بهعنوان مثال میتوان به برق مصرفی کارخانه اشاره کرد.
آییننامههای مربوط به رفع موانع تولید اجرایی شوند
فریدون فرقانی، رئیس اتاق بازرگانی شیراز در گفتگو با «کسبوکار» در این خصوص گفت: افزایش هزینههای تولید و درنتیجه افزایش قیمت تمام شده کالای داخلی ما به چندین عامل بستگی دارد. امروز سقف تولیدات واحدهای تولیدی ما پایین است و همچنین بهدلیل رکود حاکم واحدهای تولیدی نمیتوانند روی سقف ظرفیت خود کار کنند و درنتیجه قیمت تمام شده آنها بالا میرود.
کلیه خدمات مربوط به انرژی واحدهای تولیدی ما به دلیل دولتی بودن، مدام درحال افزایش است که بعضا این افزایشها بیمنطق هستند ولی صنعتگران را مجبور به پرداخت آن میکند. ماشینآلات ما نیز بهروز نیستند و معمولا کهنه و فرسوده هستند لذا ضایعات آنها زیاد است و بهرهوری آنها پایین. همچنین تسهیلات سرمایه در گردش برای واحدهای تولیدی بسیار گران است. شرایط توزیع در کشور نیز نابسامان است و در فاصلهای که کالا به دست مصرفکننده میرسد، هزینههای زیادی به آن تحمیل میشود.
تمام این موارد باعث میشوند هزینههایی به تولید اعمال شوند که دست صنعتگران نیست لذا ما باید ابتدا برای کسانی که در این حوزه سرمایهگذاری کردهاند یا قصد سرمایهگذاری دارند، اطمینان خاطری ایجاد و از افزیش بیرویه قیمتها جلوگیری کنیم. اگر میخواهیم تولید در مملکت رونق بگیرد، باید اصول اصلی مربوط به توسعه اقتصادی را رعایت کنیم. نباید فکر کنیم واحدهای تولیدی منبع عظیم پرداخت مالیات هستند. موارد گفته شده همه در دستور کار اقتصاد کلان تعریف میشوند. دولت و مجلس باید با ایجاد قوانینی در جهت حمایت از تولید، گام بردارند. امیدواریم که هرچه زودتر آییننامههای مربوط به رفع موانع تولید در کشور اجرایی شوند تا درنهایت شاهد رونق تولید در کشور باشیم.