همکاری ایران و آمریکا در زلزله‌شناسی

 دکتر محمد شکرچی‌زاده، رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ضمن اعلام خبر انعقاد تفاهمنامه همکاری بین این مرکز و بزرگ‌ترین موسسه تحقیقات زلزله آمریکا در پاسخ به پرسش «کسب‌وکار» که آیا زمان زلزله تهران قابل پیش‌بینی است، گفت: بنا به نظر کارشناسان و متخصصان زلزله‌شناس، اینکه زلزله در تهران اتفاق خواهد افتاد با توجه به گسل‌هایی که تهران روی آنها بنا شده و سابقه زلزله‌خیز بودن این محدوده، حتمی و قطعی است اما اینکه اعلام کنیم در این تاریخ و این روز قطعا زلزله می‌شود، حرف غیرعلمی زده‌ایم. وی همچنین در پاسخ به پرسش دیگر «کسب‌وکار» که آیا تهران را می‌توان از نظر خطر زلزله پهنه‌بندی کرد و آیا صحبت‌هایی که درباره پرخطر بودن مناطق شمالی تهران و کم‌خطر بودن مناطق غرب تهران شنیده می‌شود، صحت دارد، گفت: درباره پهنه‌بندی تهران از نظر خطر زلزله به‌دلیل اینکه عوامل متعددی بر افزایش و کاهش خطر زلزله اثر دارند، نمی‌توان صحبت دقیقی مطرح کرد و صحبت‌هایی که درباره پرخطر بودن بعضی مناطق و کم‌خطر بودن بعضی دیگر مطرح می‌شود، از نظر علمی چندان دقیق نیست.

زلزله‌های ایران و غرب آمریکا بی‌شباهت نیستند
شکرچی‌زاده همچنین در مراسم امضای تفاهمنامه همکاری بین مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با مرکز تحقیقات مهندسی زلزله پاسیفیک دانشگاه برکلی آمریکا، گفت: این تفاهمنامه همکاری برای ایجاد تبادل اطلاعات بین دو مرکز منعقد شده است. وی با بیان اینکه این دو مرکز به تبادل داده‌های زلزله می‌پردازند، افزود: با انعقاد این تفاهمنامه، از این پس همکاری‌های بیشتری میان دو مرکز وجود خواهد داشت. در ادامه دکتر یوسف بزرگ‌نیا، مدیر اجرایی مرکز تحقیقات مهندسی پاسیفیک در دانشگاه برکلی آمریکا اظهار داشت: ایران کشوری بسیار زلزله‌خیز است و رکوردهای زلزله‌ای که در ایران به ثبت می‌رسد، از نظر بین‌المللی بسیار اهمیت دارد. وی با بیان اینکه یک بانک اطلاعاتی از رکوردهای زلزله در این مرکز فراهم شده است، افزود: ما بزرگ‌ترین بانک اطلاعاتی رکوردهای زلزله را در دنیا داریم. بزرگ‌نیا با اشاره به اینکه زلزله‌های ایران و ترکیه کم‌وبیش به زلزله‌های غرب آمریکا در کالیفرنیا شباهت دارد، گفت: نوع زلزله در ایران شبیه غرب آمریکاست؛ پس همکاری‌های دو مرکز بسیار حیاتی است. مدیر اجرایی مرکز تحقیقات مهندسی پاسیفیک در دانشگاه برکلی آمریکا افزود: بانک اطلاعاتی این مرکز در اختیار تمام مردم دنیا قرار می‌گیرد و ما از رکوردهای دیگر کشورها در میز لرزان استفاده می‌کنیم. وی تصریح کرد: برای آنالیز وقوع زلزله، مرکز تحقیقات ایران نیاز به رکوردهای بالا دارد، بنابراین از بانک اطلاعاتی ما استفاده می‌کند.
تمام شهرهای ایران دستگاه شتاب‌نگار دارند
همچنین در این مراسم اسماعیل فرزانگان، رئیس بخش شتاب‌نگاری زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: پس از زلزله منجیل ۱۲۳۸ دستگاه شتاب‌نگار دیجیتال خریداری شد و تقریبا تمام شهرهای ایران مجهز به این دستگاه‌ها هستند. وی با بیان اینکه ۱۱۲۸ دستگاه فعال در کشور داریم، گفت: تاکنون این دستگاه‌ها ۱۰ هزار و ۷۰۰ رکورد زلزله را به ثبت رسانده‌اند. فرزانگان با اشاره به نصب ۱۲۱دستگاه در سدهای کشور، اظهار داشت: تاکنون از این دستگاه‌ها ۷۵۹ رکورد زلزله دریافت کرده‌ایم. رئیس بخش شتاب‌نگاری زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تصریح کرد: به‌دلیل اهمیت استان تهران، بیشترین تعداد دستگاه‌ را به تعداد ۸۷ایستگاه در استان تهران داریم که ۴۸ دستگاه در شهر تهران نصب شده است. وی با بیان اینکه استان فارس و آذربایجان‌شرقی بیشترین رکورد زلزله را در کشور به ثبت رسانده‌اند، گفت: ۳۷۳ رکورد زلزله در این دو استان به ثبت رسیده و کمترین رکورد هم مربوط به استان قم با ۳۰ رکورد بوده است.

برآورد تلفات میلیونی، درصورت وقوع زلزله در تهران
همچنین در این مراسم علی بیت‌اللهی، مدیر بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: برای کاهش خسارات، به‌دنبال سامانه‌های هشدار و پاسخ سریع هستیم تا پس از وقوع زلزله، نقشه خسارات را تهیه کرده و در اختیار دستگاه‌ها قرار دهیم. وی افزود: در طرح پایلوت ۲۰ ایستگاه شتاب‌نگاری را اجرا کردیم تا در زمان نیاز بتوانیم از آنها استفاده کنیم. این مقام مسئول با اشاره به اینکه بیش از ۳۵ هزار زلزله در کشور ثبت شده است، گفت: در کشور ایران بیشترین میزان زلزله از سال ۲۰۰۲ تاکنون بوده است. وی با انتقاد از وضعیت ساخت‌و‌ساز در کشور، اظهار داشت: ما به هیچ‌وجه میراث‌دار وضعیت مطلوب ساخت‌و‌ساز نیستیم و این به دولت‌ها ارتباطی ندارد، بلکه فرهنگ مستمری است که از گذشته داشتیم. بیت‌اللهی تصریح کرد: بیش از ۸۰ درصد مسکن روستایی در کشور فاقد استحکام در برابر زلزله است و بافت فرسوده و ریزدانه، بزرگ‌ترین مشکلات ماست. مدیر بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اینکه در کشور ما ریسک وقوع زلزله بالاست، گفت: با توجه به وضعیت کنونی، امکان رخدادهای بسیار مخاطره‌آمیز به‌صورت پتانسیل وجود دارد. وی با بیان اینکه تاکنون زلزله بزرگ ویرانگری در نزدیکی کلان‌شهرها نداشته​ایم، تصریح کرد: اگر یک زلزله هفت ریشتری در مجاورت شهر تهران رخ دهد، پیش‌بینی می‌کنیم که یک میلیون نفر کشته و مجروح خواهیم داشت. بیت‌اللهی با بیان اینکه از یک میلیون پلاک موجود در شهر تهران، ۲۰۰ هزار پلاک در بافت فرسوده قرار گرفته است، بیان کرد: متاسفانه روی گسل‌ها، مجوزهای ساخت‌‌و‌ساز صادر می‌شود که هر چقدر هم یک ساختمان را محکم بسازیم، توان مقاومت ندارد.